ΑΓΝΩΣΤΕΣ ΛΕΞΕΙΣ - Αφιέρωμα σε αστυνομικά μυθιστορήματα εγχώριων δημιουργών (Μέρος 1ο)

Γράφει η Κυριακή Γανίτη(Dominica Amat)

Αφιέρωμα σε αστυνομικά μυθιστορήματα εγχώριων δημιουργών

(Μέρος 1ο)

~ ΑΓΝΩΣΤΕΣ ΛΕΞΕΙΣ ~

Μεγάλη συζήτηση το τί είναι αυτό που οδηγεί έναν άνθρωπο στη διάπραξη ενός, ή, και παραπάνω εγκλημάτων. Εάν είναι κάτι αλληλένδετο με την φύση του, ή, αν γεννάται από μία βαθύτερη ανθρώπινη ανάγκη για να αποδείξει ότι είναι ανώτερος από τους νόμους, τη φύση και απ'ό,τι έχει προικιστεί κατά τη γέννησή του. Σαν να δοκιμάζει τη δύναμή του και να αναμετριέται με ό,τι θεϊκό κι ανώτερο. Ακόμη βαθύτερα και τα αίτια που οι εκάστοτε συγγραφείς αρέσκονται στο να γράφουν μυθιστορήματα με επίκεντρο το αστυνομικό στοιχείο, καθώς και εκείνα εμάς των αναγνωστών/στριων που επιλέγουμε να τα διαβάσουμε. 

Κατόπιν δική σας παρότρυνσης, ένα καινούργιο αφιέρωμα ξεκινά (μεταξύ μας ήδη το είχα κατά νου, αλλά για πιο μετά) που αυτήν τη φορά θα αφορά τα αστυνομικά μυθιστορήματα που υπογράφουν εγχώριοι/ες δημιουργοί. Τί ευελπιστώ να λάβω, ως αναγνώστρια, απ'αυτό το αφιέρωμα; Να διερευνήσω τα σκοτάδια της ανθρώπινης ψυχής και σκέψης μέσα από την οπτική των εκάστοτε δημιουργών γύρω από το ζήτημα του εγκλήματος. Εύχομαι να βρείτε κι εσείς κάποιο/α που θα σας κινήσει το ενδιαφέρον. Η σειρά με την οποία θα σας παρουσιάσω και μιλήσω για τα βιβλία είναι εντελώς τυχαία και κάθε μέρα θα υπάρχει μία εναλλαγή σε δημιουργούς, αλλά και εκδοτικούς από τους οποίους προέρχονται τα βιβλία. 

Ξεκινώ, λοιπόν, με το καινούργιο μυθιστόρημα του συγγραφέα Δημήτρη Ψαθόπουλο, με τίτλο ''Άγνωστες λέξεις'', το οποίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Κέδρος. Ένα αστυνομικό μυθιστόρημα εποχής με την απαραίτητη κι εύστοχη δόση πολιτικού και κοινωνικού σχολίου σε μία ιστορική εποχή διαταραγμένη και δύσκολη που αν και μακρινή μοιάζει ολότελα κοντινή με τα όσα ζούμε σήμερα... Βασισμένο στην υπόθεση Πολκ, το παρόν μυθιστόρημα έχει ως σκοπό του να εξετάσει ένα μικρό ενδεχόμενο στον απέραντο ωκεανό των πιθανοτήτων...

''Μάιος 1948. Το αεροπλάνο προσγειώνεται στον αεροδιάδρομο, που λαμποκοπάει από τη βροχή. Ο Αμερικανός ρεπόρτερ πατάει το πόδι του στη Θεσσαλονίκη με δύο φωτογραφικές μηχανές στη βαλίτσα του, με διάσπαρτα στο κορμί του τα σημάδια από τον πόλεμο και μια τρελή φιλοδοξία στην καρδιά. Η συνέντευξη με τον αρχηγό των ανταρτών, Μάρκο Βαφειάδη, στο αρχηγείο του στο βουνό θα απογειώσει τη δημοσιογραφική του καριέρα. Αρκεί να βρει κάποιον να τον οδηγήσει εκεί. Δέκα μέρες αργότερα το πτώμα του θα ανασυρθεί από τα νερά του Θερμαϊκού με μια σφαίρα στο κεφάλι. Σε μια πόλη όπου διπλωμάτες, στρατιωτικοί, κατάσκοποι και λαθρέμποροι βυσσοδομούν και ανταγωνίζονται για προνόμια και εξουσία, ο διοικητής της Γενικής Ασφάλειας, Νίκος Μουσχουντής, έχει λάβει σαφείς εντολές από την ανώτατη διοίκηση: Οι ένοχοι - κομμουνιστές ασφαλώς - είναι απαραίτητο να συλληφθούν το ταχύτερο και να καταδικαστούν. Οι σύμμαχοι Αμερικανοί δεν θα επιτρέψουν προχειρότητες και καθυστερήσεις. Ύστερα από τρεις μήνες άκαρπων ερευνών, και ενώ οι πιέσεις είναι πλέον ασφυκτικές, ένας αριστερός δημοσιογράφος, ο Γρηγόρης Στακτόπουλος, συλλαμβάνεται. Είναι ο ιδανικός ύποπτος προκειμένου να κλείσει η υπόθεση με τρόπο αποδεκτό. Η ομολογία του είναι ζήτημα χρόνου, κανείς δεν αντέχει για πολύ την ανάκριση στα μπουντρούμια της Ασφάλειας. Ο Μουσχουντής όμως δεν θα ησυχάσει αν δεν ανακαλύψει τον πραγματικό δολοφόνο." (Από το οπισθόφυλλο)

Δεν τυχγάνει να έχω οποιαδήποτε γνώση για την υπόθεση Πολκ, παρ'όλ'αυτά, καθ'όλη τη διάρκεια της ανάγνωσης με συνεπήρε η αληθοφάνεια της ιστορίας που είχε αποτυπωθεί πάνω στο χαρτί. Ο συγγραφέας με έναν ιδιαίτερο λόγο -απ'αυτούς που είτε μισείς είτε αγαπάς- (εγώ δηλώνω ότι βρίσκομαι κάπου στο ενδιάμεσο) καταπιάνεται με ζητήματα που μας έχουν απασχολήσει και εξακολουθούν να μας απασχολούν, κατά καιρούς, σαν κοινωνία και πολίτες αυτής. Από τη διαφθορά, την τάση συγκάλυψης, την παντελή αίσθηση ανάληψης των όποιων ευθυνών, τα ατομικά συμφέροντα που υπερτερούν των γενικότερων καλών, έως τα πολιτικά τερτίπια και αναταράξεις σε κοινωνικό, ιστορικό, καθώς και κοινωνικό γίγνεσθαι της χώρας. 

Άραγε, τί μπορεί να συμβολίζουν αυτές οι ''Άγνωστες λέξεις''; 

Μία τάση για να κωφεύσουμε μπροστά στην αλήθεια και να αρκεστούμε στα όμορφα και βολικά ψέματα που δεν διαταράσσουν τις ισορροπίες κι όσα έχουμε ως δεδομένα;

Όλα εκείνα που δεν μπορούν να ειπωθούν, διότι δεν έχουμε τις κατάλληλες λέξεις να τα ''ντύσουμε'' και να τα κοινωνήσουμε στους άλλους γύρω μας;

Μήπως οι ''Άγνωστες λέξεις'' είναι όλα εκείνα που συνειδητά θα επιλέξουμε να τους γυρίσουμε , επιδεικτικά, την πλάτη και να μην μάθουμε ποτέ τί κρύβεται πίσω τους;

Και κυρίως, αυτές οι ''Άγνωστες λέξεις'' πρέπει να προσεγγιστούν μέσα από μία κυριολεκτική, ή, πιο ευρεία και μεταφορική έννοια;

Προσέξτε! Ο συγγραφέας δεν έχει καμία πρόθεση να ηθικολογήσει ούτε να ρίξει όλα τα δεινά σε έναν και μόνο υπαίτιο, απαλλάσσοντας τους λοιπούς από το δικό τους μερτικό στην όποια ευθύνη μπορεί να φέρουν... Απλώς θέτει επί τάπητος θέματα που δεν πρέπει να αγνοούμε ως μη υπάρχοντα...

Χωρισμένο σε δύο μέρη σαν τις δύο όψεις του ίδιου νομίσματος, το βιβλίο το διακρίνει ένας στρωτός λόγος σαν ένας κύκλος που ''ανοίγει'' και ''κλείνει'' και μέσα του περιέχει όλα όσα χρειάζεται να γνωρίζουμε γύρω από την υπόθεση με τίποτα να μη μένει αναπάντητο. Ναι, αυτό σε συνδυασμό με τα περιεκτικά κεφάλαια και τη συνεχόμενη δράση είναι μερικά από τα θετικά στοιχεία που βρήκα στο βιβλίο. Αυτό που κατά την υποκειμενική μου άποψη κάπως δεν με ικανοποίησε ήταν το γεγονός ότι δεν μπόρεσα να δεθώ/ταυτιστώ με τα πρόσωπα του βιβλίου. Ένιωθα μία απόσταση σε όλα τα επίπεδα. Μα και πάλι αυτό είναι κάτι προσωπικό και διαφέρει από αναγνώστη σε αναγνώστρια. Αυτό, όμως, που με σιγουριά κρατάω από την επαφή μου με το βιβλίο είναι τα βαθύτερα κι εύστοχα νοήματά του γύρω από πολλά από τα κακώς και μη κείμενα που δείχνουν να διαιωνίζονται από γενιά σε γενιά ταλανίζοντας συνειδήσεις και πράξεις...

Αναζητήστε το! Καλή ανάγνωση.

Κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Κέδρος.

Υ.Γ. Μείνετε συντονισμένοι/ες για το 2ο μέρος του αφιερώματος.