Το γαλάζιο κάστρο

Γράφει η Κυριακή Γανίτη(Dominica Amat)

Ως αναγνωστικό κοινό, αρκετές φορές, υποπίπτουμε στο λάθος να θεωρούμε ότι μπορούμε να προσεγγίσουμε και να κρίνουμε την πένα ενός/μίας δημιουργού και κατ'επέκταση το όποιο έργο του/της διαβάζουμε εκείνη τη στιγμή βάσει των όποιων δεδομένων μπορεί να έχουμε γύρω από τη λογοτεχνία, καθώς και τα όσα συμβαίνουν μέσα στην κοινωνία (σε όλα τα επίπεδα), αντί να σκεφτόμαστε να το δούμε βάσει του πότε έχει γραφτεί, όπως κι όλα ίσχυαν εκείνη την συγκεκριμένη περίοδο. Αν μην τι άλλο, οι εκάστοτε συγγραφείς πάντα φαίνεται ότι επηρεάζονται/εμπνέονται από την εποχή όπου ζουν κι αναλόγως αποτυπώνουν πάνω στο χαρτί βιβλία με ιστορίες που θίγουν ζητήματα που τους/τις προβληματίζουν και πιστεύουν ότι θα αγγίξουν τις ψυχές και τις σκέψεις των αναγνωστών/στριων.

Δε χρειάζεται να έχει διαβάσει κάποιος/α τόμους έργων κλασικής λογοτεχνίας, ώστε να αντιληφθεί το πώς οι γυναίκες που επέλεγαν να γίνουν συγγραφείς αντιμετώπισαν ποικίλα προβλήματα και λοιπά εμπόδια ένεκα του φύλου στο οποίο ανήκαν. Έχοντας κατά νου ότι σε εκείνη την όχι και τόσο μακρινή εποχή, οι γυναίκες θεωρούνταν κατώτερες των ανδρών, δεν είχαν δικαιώματα, υποτιμούνταν η νοημοσύνη και η κριτική τους ικανότητα, μα κι ό,τι μπορεί να έγραφαν κρινόταν ως κάτι υποδεέστερο αφού χαρακτηριζόταν (επιεικώς) σαν παιδαριώδες, σαχλό κι αμφιβόλου λογοτεχνικής αξίας κι ουσίας, δεν είναι τυχαίο ότι πολλές εξ αυτών είτε υπέγραψαν τα έργα τους με ανδρικό ψευδώνυμο είτε επιλέγοντας να το υπογράψουν με το αληθινό τους όνομα και φανερώνοντας το φύλο τους δέχθηκαν δριμεία κριτική και υποτιμήθηκαν και χρειάστηκαν να περάσουν πάρα πολλά χρόνια για να αναγνωριστεί το έργο τους και να λάβει τη θέση που του αξίζει.

Μπορεί να μη διαβάζω τόσα έργα κλασικής μεταφρασμένης λογοτεχνίας όσο θα ήθελα, μα νιώθω μεγάλη πληρότητα και χαρά όταν μου δίνεται η ευκαιρία να το κάνω. Αισθάνομαι λες κι ανοίγει μπροστά στα μάτια μου ένα χρονοντούλαπο που με μεταφέρει πίσω στον χρόνο και στον τόπο, όπου εκεί μπορώ να δω και να ακούσω πράγματα που δεν τα έχω ζήσει. Δίχως καμία τάση πισωγυρίσματος, ή, τάχα μου λατρείας και εξύμνησης των παλιών καιρών - λες και τότε δεν υπήρχαν πολλά κακώς κείμενα- νιώθω σαν να μπορώ να αφουγκραστώ όλα εκείνα που έκρυβαν βαθειά μέσα τους εκείνες οι συγγραφείς και έψαχναν τρόπο να ξεφύγουν από την καταπίεση των ασφυκτικών δεσμών που τους είχε επιβάλει η κοινωνία μέσα στην οποία ζούσαν.

Ξέφυγα πάλι! Είδατε τί παθαίνω κάποιες φορές όταν θέλω να μοιραστώ μαζί σας τις σκέψεις μου για ένα βιβλίο που διάβασα; Μα ας μη μακρυγορώ και να κάνω πια τις απαραίτητες συστάσεις. Διάβασα και σας μιλώ για το κοινωνικό μυθιστόρημα της συγγραφέως Λ.Μ. Μοντγκόμερι (Maud Lucy Montgomery), με τίτλο ''Το γαλάζιο κάστρο'' (The Blue Castle), το οποίο κυκλοφορεί στη χώρα μας από τις εκδόσεις Κοβάλτιο. Μάλιστα, τη μετάφραση και το επίμετρο έχει επιμεληθεί η κυρία Λαμπριάνα Οικονόμου.

''Μια ιατρική διάγνωση στέκεται αφορμή για να ξεφύγει η Βάλανσι Στέρλινγκ από την αυταρχική οικογένειά της και να ανακαλύψει έναν εκπληκτικό νέο κόσμο γεμάτο αγάπη και περιπέτειες που ξεπερνούν και τα πιο άγρια όνειρά της. Στο "Γαλάζιο Κάστρο" η Λ. Μ. Μοντγκόμερι ενσωματώνει στον κυρίαρχο μυθιστορηματικό λόγο των αρχών του 20ού αιώνα έναν αντι-λόγο εξεγερτικό κατά τη συναρπαστική αναζήτηση όχι μιας αόριστης ελευθερίας, αλλά των κατ' επιλογή «δεσμών» του έρωτα και της αυτοδιάθεσης με όλες τους τις συνέπειες. Στο ερώτημα που έθεσε η Βιρτζίνια Γουλφ: «Έχετε κερδίσει τον προσωπικό σας χώρο. Με ποιον θα τον μοιραστείτε και υπό ποιες προυποθέσεις;», η Βάλανσι απαντά πως μια ζωή που περνά «εξευμενίζοντας» τις κοινωνικές συμβάσεις είναι ζωή χαμένη. (Από το οπισθόφυλλο)

Με έναν λόγο ευθύ και δίχως καμία ανάγκη για ''κάλυψη''/προστασία από τα αδηφάγα μάτια του αναγνωστικού κοινού της εποχής στην οποία απευθυνόταν και με μία ειλικρίνεια που έφερνε στο φως σκέψεις, προβληματισμούς, συναισθήματα και όνειρα, η συγγραφέας τολμά να εκτεθεί και να πάει κόντρα στο όποιο κατεστημένο και να δώσει φωνή και σε άλλες γυναίκες που βρίσκονταν στην ίδια θέση με εκείνη. Προσπαθεί μέσα από την κεντρική της ηρωϊδα να πάρει το ρίσκο και να τολμήσει να διεκδικήσει τη θέση της στον κόσμο βάσει των δικών της θέλω κι όχι βάσει εκείνων των τρίτων. Με μία επαναστατική κι ανυπότακτη φύση (όχι σε ακραίο βαθμό) αποδεικνύει ότι οι γυναίκες έχουν αξία ως άνθρωποι και δεν είναι μόνο προορισμένες να εξυπηρετούν τους άνδρες, να παντρεύονται μέχρι μία συγκεκριμένη ηλικία για να μη θεωρούνται γεροντοκόρες και αδικημένες από τη μοίρα (μαζί με άλλα τραγικά) και το οικογενειακό τους περιβάλλον, πώς μπορούν να σκεφτούν και να είναι έξυπνες, μα κυρίως να μην κρίνονται από το αν θα αποκτήσουν παιδιά, ή, όχι.

Αγάπησα τόσο την κεντρική ηρωϊδα όσο και τη γραφή της συγγραφέως. Με έκανε να μπορέσω να δω μέσα από τα πρόσωπα της ιστορίας της, να κρατήσω σημαντικά μηνύματα, αλλά κυρίως να σκεφτώ ότι δυστυχώς παρά τα χρόνια που μας χωρίζουν από τότε και την όποια εξέλιξή μας ως κοινωνία πάνω σε πολλά ζητήματα, κάποια παραμένουν στάσιμα και ενοχλητικά ίδια. Καιρός, λοιπόν, να τα αλλάξουμε αν αυτό που θέλουμε είναι να μπορέσουμε κάποια στιγμή να αποκτήσουμε αυτό ''Το γαλάζιο κάστρο'' που θα είναι ολόδικό μας και θα έχει τη μορφή που ο καθένας και η καθεμία από εμάς έχει πλάσει με τη σκέψη και το όνειρό του/της. Εν κατακλείδι, μιλάμε για ένα βιβλίο που με άφησε με ανέλπιστα καλύτερες εντυπώσεις απ΄όσο πίστευα.

Αναζητήστε το! Καλή ανάγνωση.

Κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Κοβάλτιο.