ΤΟ ΙΚΑΜΠΟΓΚ

Γράφει η Κυριακή Γανίτη(Dominica Amat)

Γνωρίζω, εκ προοιμίου που λένε, ότι αυτό που θα πω θα ακουστεί κάπως περίεργο; απίθανο; για αρκετούς/ες βιβλιόφιλους/ες εκεί έξω, μα ποτέ έως και σήμερα δεν έχω διαβάσει ούτε έχω παρακολουθήσει τα βιβλία και τις ταινίες που βασίζονται σε εκείνα κι έχουν ως κεντρικό πρωταγωνιστή τον αγαπημένο ήρωα των πολλών, τον Χάρι Πότερ. Ένιωθα ότι με συγκινούσε και με παράσερνε σε μεγαλύτερο βαθμό η ιστορία της ίδιας του της συγγραφέως, της Τζ. Κ. Ρόουλινγκ (J.K. Rowling), παρά τα έργα της, δίχως να έχω καμία πρόθεση να τα υποτιμήσω. Μέχρι που ήρθε η στιγμή να κυκλοφορήσει και στη χώρα μας το παιδικό/εφηβικό της μυθιστόρημα, με τίτλο ''ΤΟ ΙΚΑΜΠΟΓΚ'' (The Ickabog), το οποίο παρέμενε για είκοσι χρόνια φυλαγμένο μέσα σε ένα συρτάρι αναμένοντας την ώρα που θα ''συστηνόταν'' στο αναγνωστικό κοινό και να που τώρα ένιωσα κι εγώ την ανάγκη να ''γνωρίσω'' την πένα της μέσα από το παρόν έργο της, το οποίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ψυχογιό, σε μετάφραση της κυρίας Πετρούλας Γαβριηλίδου κι απευθύνεται σε ηλικίες παιδιών 9-13 (κι όχι μόνο) ετών.

''Μια φορά κι έναν καιρό

ήταν ένα φοβερό τέρας,

που το έλεγαν Ίκαμπογκ.

Ή έτσι έλεγε η ιστορία…

Ήταν κάποτε ένα πολύ μικρό βασίλειο που το έλεγαν Αφθονία, πολύ πλούσιο τόσο σε ευτυχία όσο και σε χρυσάφι, και πασίγνωστο για τα φαγητά του. Από το απαλό τυρί κρέμα της Τυρούπολης μέχρι τις πάστες Παραδεισένια Προσμονή της Γλυκούπολης, ήταν όλα τόσο λαχταριστά που οι άνθρωποι δάκρυζαν από χαρά όταν τα έτρωγαν.

Αλλά ακόμα και σε αυτό το ευτυχισμένο βασίλειο παραμονεύει ένα τέρας. Ο θρύλος μιλάει για ένα τρομακτικό πλάσμα που ζει πέρα βόρεια στους Βαλτότοπους – το Ίκαμπογκ. Κάποιοι λένε ότι το πλάσμα βγάζει ανάσες φλογερές, ότι φτύνει δηλητήριο κι ότι βρυχάται στην ομίχλη όσο βουτάει ξαφνικά πρόβατα αλλά και παιδιά. Κάποιοι λένε ότι αυτά είναι μόνο παραμύθια…

Αλλά όταν αυτό το παραμύθι ζωντανεύει και απλώνει τη σκιά του πάνω από το βασίλειο, δύο παιδιά –τα κολλητάρια Μπερτ και Ντέιζι– μπαίνουν σε μια μεγάλη περιπέτεια για να ανακαλύψουν την αλήθεια και να μάθουν πού βρίσκεται το αληθινό τέρας." (Από το οπισθόφυλλο)

Αμιγώς ταυτόσημο το όνομα της συγγραφέως με την περιπέτεια και τη φαντασία και σε συνδυασμό με την άνωθεν περιγραφή της πλοκής είναι αναμενόμενο το τί περίπου να αναμένει κάποιος/α που θα επιλέξει να διαβάσει το παρόν βιβλίο. Όμως, αν σας έλεγα ότι δεν είναι μόνο αυτό; Ότι, δηλαδή, είναι πολλά παραπάνω όσες και οι αναγνώσεις μπορεί να λάβει, καθώς και τα συμπεράσματα που μπορούν να προκύψουν από εκείνες σε σχέση με τα πρόσωπα και τις ηλικίες αυτών των βιβλιόφιλων που δε θα τρομάξουν να κοιτάξουν στα μάτια ''Το ΄Ικαμπογκ''; 

Ναι, το βιβλίο μπορεί να προορίζεται για παιδικό/εφηβικό κοινό ηλικίας 9-13 ετών, μα θα μου επιτρέψετε να θεωρώ ότι η ηλικιακή γκάμα των αναγνωστών/στριων που απευθύνεται να μην περιορίζεται μόνο εκεί, αλλά να είναι πιο μεγάλη. Εξ ου και η πρότασή μου να το διαβάσουν μικροί/ες και μεγάλοι/ες. Μα, ας τα πιάσω, καλύτερα, από την αρχή. Και για να σας προλάβω, δε θα κάνω κάποια ανάλυση (αν και το ίδιο το κείμενο το ''σηκώνει'') που θα ταίριαζε σε έργο που απευθύνεται σε ενήλικο κοινό, αλλά θα προσπαθήσω να το προσεγγίσω μέσα από την πρώην παιδική/εφηβική μου ματιά.

Δεν έχω γνώση γύρω από τις πεποιθήσεις και τον τρόπο έκφρασής των από την ίδια τη συγγραφέα που πορεύεται με εκείνες. Παρ'όλ'αυτά, ο πρόλογός της (υπάρχει στις αρχικές σελίδες του βιβλίου) με βοήθησε ώστε να κατανοήσω το σκεπτικό της και να μπω πιο ομαλά μέσα σε όλο το κλίμα της υπόθεσης. Σας έχω ξαναπεί και θα το υποστηρίζω, μέχρι τέλους, ότι τα παραμύθια κι οι ιστορίες αυτών είναι ένας από τους καλύτερους τρόπους για να διδαχθούν τα παιδιά και να αναπτύξουν την κριτική τους ικανότητα και σκέψη. Έτσι κι εδώ, η συγγραφέας μέσα από μία ιστορία που παίζει μεταξύ του ''φαίνεσθαι'' και του ''είναι'', της πραγματικότητας με την αλληγορία/φαντασία θα θίξει ζητήματα που μας απασχολούν τόσο σε ατομικό όσο και σε συλλογικό επίπεδο.

Από την πρώτη, κιόλας, στιγμή της ανάγνωσης του βιβλίου ένιωσα λες και έβλεπα να διαδραματίζονται μπροστά μου γεγονότα σε ένα σύμπαν παράλληλο, μα τόσο αλλόκοτα όμοιο με το δικό μας. Ένας κόσμος που ταλανιζόταν από τα ίδια πάθη, λάθη, όπως και λοιπά κακώς κείμενα. Ένας κόσμος επηρεασμένος μέσα στην πλάνη του συμφέροντος, της ημιμάθειας, της υποδούλωσης, του βολέματος και της συνήθειας, της μεμψιμοιρίας, του φόβου και της καταπίεσης, καθώς και πολλών ακόμη αρνητικών φαινομένων. Ναι, πολλά μπορεί να φαίνονται εντυπωσιακά στο κοίταγμα, στο άκουσμα, ακόμη και στη γεύση, μα δεν παύει να μας αποπροσανατολίζουν από το να δούμε την αλήθεια κι ό,τι αυτό μπορεί να συνάγεται μαζί με τις όποιες συνέπειες...

Η συγγραφέας έχοντας κατά νου ότι απευθύνεται σε παιδικό/εφηβικό κοινό προσαρμόζει έτσι τον λόγο της, όπως και τους χαρακτήρες όλων των προσώπων που θα πρωταγωνιστήσουν μέσα στην υπόθεση με έναν τρόπο που είναι οικείος και κατανοητός. Δεν τρομάζει, αλλά μας βάζει στη διαδικασία να σκεφτούμε μέσα από τα εύστοχα -κατά τόπους- αιχμηρά σχόλια της γύρω από το ευρύτερο πολιτικό γίγνεσθαι (βλπ. τον χαρακτήρα του βασιλιά και των συμβούλων του, ο ένας είναι λαοπλάνος, δειλός, εύπιστος, αγαπά τα κοπλιμέντα, παρασύρεται από τους γύρω του και γενικότερα είναι ανίκανος κι ανεπαρκής ως ηγετική φιγούρα κι από την άλλη, οι σύμβουλοί του είναι θρασείς, υποχθόνιοι, κακοί, εγωϊστές, συμφεροντολόγοι και παρνούργοι), όπως και το κοινωνικό πλαίσιο όπου οι πολίτες μοιάζουν να ζουν μακάριοι μέσα στην πλάνη τους και σε έναν φόβο αβάσιμο ο οποίος δικαιολογεί ( ; ) κι αποδέχεται καταστάσεις που σε καμία άλλη περίπτωση δε θα έβρισκαν πρόσφορο έδαφος στη σκέψη τους.

Διαβάζοντας το βιβλίο σκέφτηκα το πόσο εύκολα και γρήγορα επιλέγουμε να κρίνουμε οτιδήποτε ξένο προς εμάς ως κάτι κακό και τερατώδες. Είναι, όμως, έτσι; Πόσες φορές έχει αποδειχθεί ότι έχουμε κάνει λάθος και το αντιλαμβανόμαστε όταν, πλέον, είναι αργά; Μήπως, τελικά, οφείλουμε να θυμηθούμε να σκεφτόμαστε και να πράττουμε όπως όταν ήμασταν παιδιά; Μήπως αυτή η καθαρή, αθώα και διαπεραστική σκέψη των παιδιών/εφήβων να είναι η ελπίδα και το φως που θα μας τραβήξει από το όποιο σκοτάδι και θα μας οδηγήσει στο μέλλον με αισιοδοξία απαλλαγμένους/ες από τους όποιους λαοπλάνους πολιτικούς και μη ηγέτες, ψευδοπροφήτες κι άλλους/ες απατεώνες; Για σκεφτείτε το λίγο.

Το βιβλίο το διάβασα με μία ανάσα. Έχει μία συνοχή και άρτια δομή που δε σου επιτρέπει να το αφήσεις από τα χέρια σου μέχρι να μπει και η τελευταία τελεία. Ναι, τώρα μπορώ να πω ότι καταλαβαίνω τους λόγους που η συγγραφέας και τα έργα της έχουν τόσο μεγάλη απήχηση στο κοινό. Αγάπησα το πώς η φαντασία γίνεται ένα με την πραγματικότητα, τον τρόπο που η περιπέτεια έρχεται να ενισχύσει όλο το κλίμα της υπόθεσης παράλληλα με την ακατάπαυστη δράση, όπως και την παρουσία των παιδιών σε θέσεις πρωταγωνιστικές που βοηθούν ο παλμός του κειμένου να παραμένει ζωντανός και άκρως θελκτικός. Ένα βιβλίο που άνετα συγκαταλέγεται στα τοπ της φετινής χρονιάς και σας προτρέπω να το αναζητήσετε με κλειστά μάτια!

Καλή ανάγνωση.

Κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ψυχογιός.