Συνέντευξη με την συγγραφέα Μαρία Παναγοπούλου

Η ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ ΜΑΡΙΑ ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟΥ

Γράφει η Κυριακή Γανίτη(Dominica Amat)

Σημερινή μου καλεσμένη στην στήλη των συνεντεύξεων η συγγραφέας Μαρία Παναγοπούλου. Την ευχαριστώ πολύ για τον χρόνο καί τις απαντήσεις της. Από τις εκδόσεις Βακχικόν κυκλοφορεί το βιβλίο της, με τίτλο ''Το δόγμα". Της εύχομαι να είναι καλοτάξιδο. Για όσους/ες επιθυμούν να το διαβάσουν, μπορούν να το προμηθευτούν από κάποιο βιβλιοπωλείο.

Πάμε να δούμε τι μοιράστηκε μαζί μας...

ΕΡΩΤΗΣΗ 1: Τί είναι για εσάς η συγγραφή; Πώς μπήκε στην ζωή σας;

Μ.Π. Αν και ξεκίνησα σε μεγάλη ηλικία τις προσπάθειές μου στο μυθιστόρημα, ουσιαστικά πάντοτε

έγραφα: Από παιδί κρατούσα ημερολόγιο, νιώθοντας ότι έτσι σώζω κάτι από την κάθε μέρα, τον βιωμένο χρόνο, την ίδια μου την ύπαρξη. Στην εφηβεία άρχισα να γράφω ποιήματα, μέσα από τα οποία έδινα μορφή στο ξεχείλισμα αισθημάτων και συγκινήσεων ενώ ανακάλυπτα -ή επινοούσα- τον εαυτό μου. Και παράλληλα απέκτησα τη συνήθεια να καταγράφω τις σκέψεις μου για ό,τι με άγγιζε ή με προβλημάτιζε από τον γύρω κόσμο.

Αν κοιτάξω πίσω, νομίζω πως ο εαυτός μου είχε αποφασίσει να με κάνει συγγραφέα πολύ πριν

αρθρώσω συνειδητά αυτή τη σκέψη. Με τα πρώτα βιβλία για ενήλικες που διάβασα, κοντά στην αγάπη για τον γραπτό λόγο, σαν να ξύπνησε μέσα μου και ένα ορισμένο «καθηκοντολόγιο». Έπρεπε να γευτώ τη ζωή χωρίς συναισθηματική τσιγκουνιά· να αγγίξω, να αγαπήσω, να ταυτιστώ ή να συντονιστώ με ό,τι με περιβάλλει· να καταλαβαίνω όσο γίνεται πιο βαθιά, στην αλήθεια του, στις αντιφάσεις του, κάθε τι το ανθρώπινο· και να μετουσιώνω ό,τι απ’ αυτά μπορώ σε λέξεις... Τελικά θα έλεγα ότι η συγγραφή έγινε το βαρυτικό κέντρο της ζωής μου -αυτό που με την έλξη του καθορίζει όλα τα άλλα.

ΕΡΩΤΗΣΗ 2: Κυκλοφόρησε, πρόσφατα, από τις εκδόσεις Βακχικόν το βιβλίο σας με τίτλο «Το δόγμα». Να είναι καλοτάξιδο. Μπορείτε να μας πείτε λίγα λόγια γι'αυτό;

Μ.Π. Πρόκειται για μια ιστορία φαντασίας που διαδραματίζεται στο μέλλον. Βρισκόμαστε στη

Φωτισμένη Πολιτεία· μια κοινότητα που αναπτύσσεται, εν μέσω γενικής παρακμής, χάρη στο Δόγμα - σύστημα κοινωνικής οργάνωσης, βασισμένο στην τεχνητή νοημοσύνη. Παρακολουθούμε δυο νεαρούς πολίτες, την Αλίκη και τον Μάρκο, να συμμετέχουν σε μια πρωτότυπη έρευνα, που θα γίνει αφορμή να δουν τον εαυτό τους και τη ζωή με καινούρια μάτια. Και παράλληλα «ξεναγούμαστε» στον κόσμο που τους περιβάλλει, μέσα από μικρά, εμβόλιμα κομμάτια που μας εξηγούν πώς λειτουργεί το Δόγμα. Χωρίς να μπω σε λεπτομέρειες της πλοκής -για να μην «σποϊλάρω» κιόλας- θα συμπληρώσω ότι όσο προχωρά η ιστορία, τόσο η εναλλαγή δράσης και εμβόλιμων κειμένων αποκτά αντιστικτικό χαρακτήρα, καθώς οι μεν ήρωες αρχίζουν να αμφισβητούν όσα θεωρούσαν ως τώρα δεδομένα, η δε θεωρία του Δόγματος μεταστρέφει τα πραγματικά δεδομένα σε ισοπεδωτικές αφαιρέσεις.

ΕΡΩΤΗΣΗ 3: Το δόγμα είναι το πρώτο σας βιβλίο. Πώς αισθάνεστε για το πρώτο σας λογοτεχνικό βήμα;

Μ.Π. Υπάρχουν πλήθος διαφορετικά συναισθήματα: Ικανοποίηση που κατάφερα να το ολοκληρώσω.

Χαρά και περιέργεια για το ταξίδι του στον κόσμο. Φόβος μπροστά στην ενδεχόμενη απόρριψη ή

αδιαφορία. Αλλά κι ένα εσωτερικό καταλάγιασμα -ένα ανακουφιστικό «ο κύβος ερρίφθη»· που

συνοδεύεται εξάλλου από τον ενθουσιασμό για το επόμενο βιβλίο.

ΕΡΩΤΗΣΗ 4: Ποια η πηγή έμπνευσης της ιστορίας του βιβλίου σας; 

Μ.Π. Έχει και η δική μας εποχή ένα κυρίαρχο δόγμα, το περιβόητο «There Is No Alternative»

(Τ.Ι.Ν.Α.): Δεν υπάρχει εναλλακτική. Βασική πηγή έμπνευσης για το βιβλίο μου ήταν τα ερωτήματα που εγείρει η παραπάνω ψευδο­ετυμηγορία: Πώς φτάσαμε να είναι κυρίαρχη αντίληψη το μάταιο κάθε προσπάθειας για έναν καλύτερο κόσμο; Πόσο συνειδητοποιούμε τη -δηλητηριώδη ψυχικά- υπαρξιακή ακύρωση· την άρνηση της πιο θεμελιώδους ανθρώπινης ιδιότητας, που φέρνει μια τέτοια παραδοχή; Πώς ανεχόμαστε τη χυδαιότητα, την υποκρισία, την αλαζονεία, όσων σπονσοράρουν την -ιστορικά αβάσιμη άλλωστε- θέση ότι «τίποτα δε γίνεται»; Αλλά και πόσο ίσως μας βολεύει ανομολόγητα μια τέτοια πίστη, αθωώνοντας την δική μας αδράνεια; Μέχρι πού μπορεί τελικά να μας οδηγήσει η απαξίωση της πολιτικής συμμετοχής και η κουλτούρα της ανάθεσης;

EΡΩΤΗΣΗ 5: Πόσος χρόνος χρειάστηκε για να ολοκληρώσετε την συγγραφή του;

Μ.Π. Αρχίζοντας το «Δόγμα» -μετά από άλλα δυο-τρία αφηγήματα, που δε με ικανοποιούσαν αρκετά ώστε να επιδιώξω την έκδοσή τους- ήμουν αποφασισμένη να μάθω να γράφω καλά, όπως βέβαια και να προσδιορίσω στην πορεία τι σημαίνει για μένα «καλά». Δουλεύοντας το χειρόγραφό μου, πράγματι έβρισκα προοδευτικά τόσο τον δρόμο μου στις τεχνικές της γραφής, όσο και το προσωπικό μου στιλ στο γράψιμο. Κάποια στιγμή λοιπόν, κι ενώ είχα σχεδόν ένα έτοιμο μυθιστόρημα, συνειδητοποίησα ότι είχα προχωρήσει αρκετά ώστε πολλά στοιχεία του να μη με ικανοποιούν πια. Και το ξαναέπιασα από την αρχή, κρατώντας μόνο την κεντρική ιδέα και τα τρία βασικά πρόσωπα. Αυτή η δεύτερη εκδοχή του βιβλίου μού πήρε γύρω στα τρία χρόνια. (Για την πρώτη, ας μην το πιάσουμε καλύτερα.)

ΕΡΩΤΗΣΗ 6: Άραγε, τί μπορεί να «συμβολίζει» το δόγμα;

Μ.Π. Το Δόγμα -μία εφαρμογή της τεχνητής νοημοσύνης που καταργεί την «πολυγνωμία» και τις

επιπλοκές της- γεννιέται, όπως μαθαίνουμε, σε μια συγκυρία αδιεξόδου, ανθρωπιστικής και πολιτισμικής οπισθοχώρησης, αποστασιοποίησης του γενικού πληθυσμού από τον ορθό λόγο προς όφελος μιας δυαδικής σκέψης. Και στη συνέχεια ανακυκλώνει τον εαυτό του, διαμορφώνοντας πολίτες συμβατούς με τη λειτουργία του... Το Δόγμα προφανώς απεικονίζει μια εκδοχή του μέλλοντός μας. Αλλά ταυτόχρονα καθρεφτίζει και μια διάσταση του παρόντος μας.

ΕΡΩΤΗΣΗ 7: Τί θα επιθυμούσατε να αποκομίσουν οι αναγνώστες/στριες από την ανάγνωση του βιβλίου σας;

Μ.Π. Πιστεύω πως ένα καλό έργο επιτρέπει να αποκομίσει ο καθένας και κάτι διαφορετικό. Εύχομαι

λοιπόν να δίνει και το δικό μου βιβλίο αυτή τη δυνατότητα. Σε γενικές γραμμές, θα ήθελα η ανάγνωσή του να εμπνέει ένα είδος κριτικής πίστης στον άνθρωπο.

ΕΡΩΤΗΣΗ 8: Αγαπημένο βιβλίο και συγγραφέας;

Μ.Π. Αν έπρεπε να πω μόνο έναν τίτλο κι ένα όνομα, θα εστίαζα -λειτουργώντας συναισθηματικά- στα διαβάσματα που με βοήθησαν να βρω τον εαυτό μου στην εφηβεία. Οπότε από βιβλία θα διάλεγα τη «Μαγεμένη Ψυχή» του Ρομαίν Ρολλάν κι από συγγραφείς τον Έρμαν Έσσε.

ΕΡΩΤΗΣΗ 9: Τέλος, τί να αναμένουμε στο μέλλον από την συγγραφέα Μαρία Παναγοπούλου; Μπορείτε να μας πείτε δύο λόγια;

Μ.Π. Έχω ξεκινήσει ένα μυθιστόρημα που, αυτή τη φορά, δεν τοποθετείται σε κάποιο υποθετικό

μέλλον, αλλά στον πραγματικό κόσμο, και μάλιστα πολύ κοντά στο «εδώ και τώρα». Αυτή η αλλαγή

ατμόσφαιρας υπαγορεύτηκε βέβαια από το θέμα -η ιδέα για το οποίο είχε γεννηθεί μέσα μου πριν ακόμη τελειώσω το «Δόγμα»- αλλά ήταν και συνειδητή επιλογή, καθώς πιστεύω ότι κάθε «μετατόπιση» στις παραμέτρους της γραφής ανοίγει δρόμους βελτίωσης.

Σας ευχαριστώ πολύ για τον χρόνο σας καί τις απαντήσεις σας.

Με εκτίμηση, Κυριακή Γανίτη από το blog Dominica Amat

Διαβάστε την κριτική μου για το βιβλίο εδώ: https://www.dominicamat.gr/2023/12/blog-post_59.html