Συνέντευξη με την συγγραφέα Στεφανία Τσουκαλίδου

Η ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ ΣΤΕΦΑΝΙΑ ΤΣΟΥΚΑΛΙΔΟΥ

Γράφει η Κυριακή Γανίτη(Dominica Amat)

Σημερινή μου καλεσμένη στη στήλη των συνεντεύξεων η συγγραφέας Στεφανία Τσουκαλίδου. Την ευχαριστώ πολύ για τον χρόνο και τις απαντήσεις της. Από τις εκδόσεις Βακχικόν κυκλοφορεί το βιβλίο της, με τίτλο ''Παλμαρέ''. Της εύχομαι να είναι καλοτάξιδο. Για όσους/ες επιθυμούν να το διαβάσουν, μπορούν να το προμηθευτούν από κάποιο βιβλιοπωλείο, είτε από το επίσημο site του εκδοτικού.

Πάμε να δούμε τι μοιράστηκε μαζί μας...

ΕΡΩΤΗΣΗ 1: Από τις εκδόσεις Βακχικόν κυκλοφορεί η πρώτη σας συλλογή διηγημάτων, με

τίτλο ''Παλμαρέ''. Να είναι καλοτάξιδη. Μπορείτε να μας πείτε λίγα λόγια για εκείνη;

Σ.Τ. Σας ευχαριστώ για τις ευχές σας. Το «Παλμαρέ» είναι μια συλλογή είκοσι έξι διηγημάτων,

σύντομες ιστορίες σαν ταινίες μικρού μήκους. Ελπίζω ο αναγνώστης να τις απολαύσει, όσο τις

απόλαυσα κι εγώ κατά τη διαδικασία της γραφής τους. Τα διηγήματα αναφέρονται σε ανθρώπους

που ταλαιπωρούνται από έναν βίο αβίωτο, είτε από λάθος επιλογές, είτε από εργασιακή

ανασφάλεια και άλλα πολλά. Τα «ζόρια» , αν μου επιτρέπετε, υπό πολλές μορφές. Είναι άνθρωποι

καθημερινοί, διπλανοί μας, ή κι εμείς οι ίδιοι. Έχουν απογοητεύσεις, ματαιώσεις κι ανασφάλειες.

Παρ’ όλα αυτά δεν είναι θλιβερές οι ιστορίες μου. Υπάρχει ένα άνοιγμα, είτε με το χιούμορ, που

μου αρέσει να χρησιμοποιώ, είτε ως μια αναλαμπή που θα ανατρέψει τη μοίρα τους. Είναι

πολυποίκιλα θέματα, άλλοτε δραματικά κι άλλοτε κωμικά. Προτιμώ να γράφω για όλα αυτά που

μας αφορούν, να στήνω έναν φανταστικό διάλογο με τον αναγνώστη και να πει στο τέλος, ότι

άξιζε την ανάγνωση και τον χρόνο που αφιέρωσε. Όσοι τουλάχιστον το έχουν διαβάσει ως τώρα,

αυτό έχουν νοιώσει. Πηγαία συγκίνηση, σύνδεση ή και ταύτιση πολλές φορές και την αίσθηση ότι

το διήγημα είναι ζωντανό και το «βλέπουν» καθώς διαβάζουν. Δεν με ενδιαφέρουν οι

βερμπαλισμοί και οι ναρκισσιστικές προσθήκες του συγγραφέα, θέλω το κείμενό μου ατόφιο,

γυμνό και με υψηλή θερμοκρασία. Θέλω να γράφω ό,τι μου αρέσει να διαβάζω κι εγώ: διηγήματα

με μεστό λόγο, ζωντανούς διαλόγους, απαλλαγμένα από περιττά στοιχεία.

ΕΡΩΤΗΣΗ 2: Με ποιον τρόπο ''εισχώρησε'' η συγγραφή στη ζωή σας; Ποια η πηγή έμπνευσής σας;

Σ.Τ. Διάβαζα ό,τι έπεφτε στα χέρια μου από παιδί. Φιλοπερίεργη και φιλομαθής. Παρατηρούσα πολύ τους ανθρώπους και φανταζόμουν τις ζωές τους. Οι άνθρωποι φοράνε σα ρούχο την ιστορία

τους. Οι άνθρωποι είναι η ιστορία τους. Επειδή γεννιόμαστε με έναν χαρακτήρα, υπήρχε,

υποθέτω, μια κλίση ανάλογη προς τη γραφή. Γράφω πολλά χρόνια και διαβάζω πολύ. Η μελέτη

και το συστηματικό διάβασμα προφανώς και εμπλουτίζουν αυτό το κύτταρο και κάποτε

ξεπηδούν οι ιδέες και οι λέξεις από το πουθενά κι αρχίζεις και γράφεις. «Περιέχω πλήθη», λέει ο

Ουίτμαν. Είμαστε όλα όσα ζήσαμε, διαβάσαμε, σκεφτήκαμε ή φανταστήκαμε, είδαμε κι ακούσαμε

οι ίδιοι και οι άλλοι. Έμπνευσή μου αποτελούν οι άνθρωποι, φυσικά, τη στιγμή εκείνη που η

προσωπική τους αστάθεια κλονίζεται, το υπαρξιακό κενό χάσκει κάτω από τα πόδια τους, οι

σχέσεις τους χωλαίνουν. Είμαστε οι σχέσεις μας, αναφέρομαι σε όλη τη γκάμα, αλληλεπιδρούμε

και διαμορφωνόμαστε μέσα απ’ αυτές κι εγώ θα πάρω ένα στιγμιότυπο από τη γκάμα αυτή και θα

το αναπτύξω με τη μορφή μιας στέρεης ιστορίας. Είμαστε κι η καταγωγή μας. Γεννήθηκα στην

Ξάνθη και μεγάλωσα στον Πειραιά. Αυτές οι δύο πόλεις μου, είναι ολόκληρο σύμπαν. Μυθοπλασία

ή αυτομυθοπλασία για τα περισσότερα από τα διηγήματά μου, αλλά και θα «κλέψω» φράσεις,

στιγμιότυπα, πρόσωπα από περαστικούς και θα τα χρησιμοποιήσω σε αυτά, για να γίνουν όσο

γίνεται πιο «αληθινά». Υπάρχει μια παρακαταθήκη υλικού, που ξεπηδάει σαν πίδακας από ένα

ασυνείδητο υπόγειο και με καθοδηγεί σε έναν αυτοσχεδιασμό πιθανοτήτων. Έτσι εξελίσσονται οι

ιστορίες μου. Κι οι χαρακτήρες μου δεν είναι προαποφασισμένοι, ξεκινώ χωρίς σχέδιο, και

μεγαλώνουν λέξη- λέξη μαζί μου, τους ανατρέφω και τους αγαπώ.

ΕΡΩΤΗΣΗ 3: Πόσος χρόνος χρειάστηκε για να ολοκληρώσετε τη συγγραφή της παρούσας

συλλογής;

Σ.Τ. Είναι γραμμένα σε μια μεγάλη περίοδο. Έκανα μια επιλογή από αυτά και τα επεξεργάστηκα ξανά εστιάζοντας σε επικαιροποιημένες προσθήκες. Τα περισσότερα γράφτηκαν τα τρία τελευταία

χρόνια, που είχα περισσότερο χρόνο.

ΕΡΩΤΗΣΗ 4: Γιατί επιλέξατε να γράψετε μία συλλογή διηγημάτων;

Σ.Τ. Τα διηγήματα τα αγαπώ πολύ. Είναι ιστορίες σύντομες με αρχή-μέση—τέλος. Είναι πυκνά και

ουσιαστικά. Σε 1500 λέξεις καλείσαι να χωρέσεις ένα αφήγημα, είναι πρόκληση αυτό. Τα αγαπώ

ακόμα, γιατί σε μια εποχή ταχύτητας με πολλά προβλήματα διάσπασης προσοχής,

συγκεντρώνομαι περισσότερο σε μια σύντομη αφήγηση από το να διαβάσω ένα μυθιστόρημα

επτακοσίων σελίδων, που δεν ξέρω πότε θα το «καταφέρω» να το ολοκληρώσω.

ΕΡΩΤΗΣΗ 5: Τί μπορεί να συμβολίζει ο τίτλος ''Παλμαρέ'';

Σ.Τ. Με προβλημάτιζε πολλές μέρες ο τίτλος που θα δώσω στη συλλογή. Κι εκεί έγινε κάτι στα όρια

του μεταφυσικού. Άνοιξα τα μάτια μου ένα πρωί με μια λέξη καρφωμένη στο μυαλό μου,

«Παλμαρέ». Ήμουν σίγουρη ότι τη γνώριζα, αλλά είχα να την ακούσω χρόνια κι ότι λειτουργούσε

συνεκτικά με έναν πολύ συγκεκριμένο τρόπο στις διηγήσεις μου. Για να επιβεβαιώσω τη χρήση

της λέξης ανέτρεξα σε λεξικά. Η λέξη «palmares» προέρχεται από τη γαλλική γλώσσα , είναι

σύνθετη, όπου «palma» στα λατινικά σημαίνει δάφνη ή φοίνικας και mares στα γαλλικά σημαίνει

βραβεία. Συνεπώς ετυμολογικά «παλμαρέ» σημαίνει «λίστα βραβείων» ή «λίστα νικητών». Στην

πράξη όμως, στην καθομιλουμένη, χρησιμοποιείται για να δηλώσει τον κατάλογο των

επιτευγμάτων, των νικών, ή των βραβείων κάποιου αθλητή, καλλιτέχνη ή οργανισμού. Λέμε π.χ.

ότι ο τάδε αθλητής πρόσθεσε άλλη μια νίκη στο παλμαρέ του. Για μένα ήταν αποκαλυπτική η

λέξη, γιατί ακριβώς ήταν το σημαίνον στα διηγήματα, αλλά παντελώς ανεστραμμένο. Ο τίτλος

είναι φυσικά ειρωνικός, καθώς οι άνθρωποι που διηγούμαι τις ιστορίες τους είναι γεμάτοι

ρωγμές, απωθημένα και καταστροφές και προσπαθούν όπως-όπως να πιαστούν από μια σανίδα

σωτηρίας, σε κανένα παλμαρέ δεν περιλαμβάνονται, έχουν όμως τους προσωπικούς τους

αγώνες.

ΕΡΩΤΗΣΗ 6: Ποιο το όραμά σας ως συγγραφέας;

Σ.Τ. Να συνεχίσω να γράφω ωραίες ιστορίες, ψυχογραφήματα ανθρώπων ή και πινακοθήκες τεράτων, δεν είμαι σίγουρη. Δεν ακολουθώ σχέδιο, αλλά ό,τι μου δώσει μια φευγαλέα στιγμή που έχω μια ιδέα κι αλλοίμονο αν είμαι σε χώρο που δεν μπορώ να τη σημειώσω για να την επεξεργαστώ μετά. Η ιδέα φεύγει αμετάκλητα. Αλλά δεν ανησυχώ, θα έρθει μια άλλη. Αρκεί να μου δίνει εκείνα τα ψήγματα για να τη θεωρήσω συμβατή με τα ενδιαφέροντά μου. Μπορεί να είναι ένα μονόστηλο, μια περίεργη σκηνή στο δρόμο, μια συμπεριφορά ανεπαίσθητη, μια χειρονομία εύγλωττη. Θέλω να γράφω ιστορίες που ευχαριστούν το ίδιο εμένα και τον αναγνώστη, εφόσον αποφάσισα να εκδώσω και να εκτεθώ έτσι στην κριτική του. Θέλω μια σχέση ερωτική με τον

αναγνώστη, γεμάτη ικανοποίηση.

EΡΩΤΗΣΗ 7: Σαν αναγνώστρια, τί είδους βιβλία προτιμάτε να διαβάζετε;

Σ.Τ. Από δοκίμια φιλοσοφίας και πολιτικής φιλοσοφίας ως τους κλασικούς και τους σύγχρονους

πεζογράφους. Αγαπημένοι μου συγγραφείς είναι οι Καμύ, Πεσσόα, Κάφκα, Κάρβερ, Χάντκε,

Μπέρνχαρντ, Γουλφ, Ουελμπέκ, από Έλληνες ο Αντρέας Μήτσου, οι Θεσσαλονικείς

Σκαμπαρδώνης και Κοψαχείλης, ο Οικονόμου, η Σωτηροπούλου, ο Φάις, η Μαρούτσου και άλλοι

πολλοί. Συνεχώς ο κατάλογος ανανεώνεται κι εμπλουτίζεται με νέες αφίξεις και χαίρομαι που

υπάρχουν τόσοι σπουδαίοι συγγραφείς και ωραία βιβλία. Ας με συγχωρέσουν όσοι δεν ανέφερα

από τους δικούς μας είναι πολλοί αυτοί που μου αρέσουν και να προσθέσω σίγουρα από τους

νεότερους τους Κυθρεώτη, Αλμπάτη, Παπαμάρκο κ.ά.

ΕΡΩΤΗΣΗ 8: Τέλος, τί θα λέγατε στους νέους που θέλουν να ασχοληθούν με την συγγραφή;

Σ.Τ. Να το κάνουν, φυσικά. Να ακολουθήσουν τα όνειρά τους και την κλίση τους. Η συγγραφή δίνει